Erken Menopoz Belirtileri, Tedavisi

Erken Menopoz Nedir?

Erken menopoz yani yumurtalık yetmezliği, yaygın olarak erken yumurtalık yetmezliği (POI) olarak adlandırılan, 40 yaşından önce başlayan yumurtalıkta işlev bozukluğu ile karakterize bir hastalıktır.

Erken menopoz temel özellikler arasında yumurtlamanın olmaması, adet görememek ve yüksek seviyelerde serum gonadotropinleri (hipergonadotropik hipogonadizm) yer alır.

Erken menopoz nadir görülen bir durum değildir. 40 yaşından önce görülme sıklığının her 100 kadından 1’i iken, 30 yaşından önce ise her 1000 kadından 1’inde görülür.

Erken Menopoz Belirtileri

Erken menopoz belirtileri şu şekildedir;

• Ateş, sıcak basmaları,
• Uyku sorunları,
• Duygu ve durum bozuklukları,
• Depresyon,
• Gerginlik ve kolay sinirlenme,
• Cinsel işlev bozukluğu,
• Saçlarda dökülme,
• Kilo alımı,
• Kemik erimesi
• Bilişsel işlevlerdeki düşüş gibi sorunlu şikayetlerdir.

Birçok kadın menopoz şikayetleri ve çocuk sahibi olabilmek için ilaç ve alternatif tıp tedavileri aramaktadır. Bu konuda birçok bilimsel araştırma devam etmektedir. Zihin ve vücut uygulamalarının bazı menopoz semptomlarının stresini ve rahatsızlıklarını azaltmada yararlı olabileceğini belirten bazı bilimsel araştırmalar vardır.

Özellikle hipnoz, sıcak basmalarını azaltmada klinik olarak önemli bir etkiye sahip olduğu sürekli olarak gösterilen bir zihin-vücut müdahalesidir. Doğal ürünlerin etkililiği konusunda kanıtlar karışıktır ve bazı güvenlik endişeleri vardır. Kadın doğurganlığı yaşlanmaya paralel olarak azalmaktadır.

1930'ların başlarında, bilim dünyası "erken menopozlularda" anormal derecede yüksek idrar gonadotropin seviyeleri olduğunu keşfettiler. 1950'de ise Dr. Atria, “erken menopoz” olan 20 hastayı gözlemledi ve 40 yaşından önce adet durması, östrojen düşüklüğü klinik belirtileri, viral hastalıkla bir ilişki ve hormonal tedavinin etkinliği dahil olmak üzere erken menopozun temel klinik özelliklerini tanımladı.

Menopoz Hangi Yaşlarda Görülür?

Yumurtalıkta yaşlanma, yumurtalık yetmezliği ve menopoz ile sonuçlanan bir süreçtir. Menopoz genellikle 48-51 yaş civarında ortaya çıkar ve yaş aralığı 40 ile 60 arasında değişir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) menopozu yumurtalık foliküler aktivitesinin kaybına bağlı olarak adetin kalıcı olarak kesilmesi olarak tanımlamaktadır. Adet durması son 12 aydır adet görmemek olarak tanımlanır.

Üreme yaşlanma aşamaları çalıştayı (STRAW) sırasında kriterler, adet döngüsü modeli ve folikül uyarıcı hormon (FSH) seviyelerine dayalı olarak üreme yaşlanmasının çeşitli aşamalarını ayırt etmek için formüle edilmiştir.

1. Menopoz öncesi dönem; yükselmiş ancak değişken erken foliküler faz FSH seviyeleri ve düşmüş anti-Müllerian hormon (AMH) seviyeleri ve antral folikül sayısı (AFC) ile karakterizedir.Bu dönemde adet düzensizlikleri olur.
2. Menopoz dönemi.
3. Menopoz sonrası dönem.

Erken menopoz tanısı nasıl konur?

Erken menopoz, kadınlarda 40 yaşından önce adet görmeme (4 ay veya daha fazla) serum FSH hormonunun menopoz düzeyine yükselmesi (genellikle 40 IU / l'nin üzerinde, en az 1 ay arayla yapılan tahlillerde) ve 50 pg / ml'den düşük seviyeler östradiol hormonu saptanması olarak tanımlanır. Diğer bir gösterge, erken menopoz için olası bir risk öngörücüsü olan, yumurta yaşlanma durumunu değerlendirmeye yardımcı olabilen AMH hormonudur. Ne var ki, şu anda bir kadının üreme ömrünü tam tahmin edebilecek tek bir tarama testi yoktur.

Yaşla birlikte serum hormon düzeyleri, AMH ve yumurtalıkların ultrasonografisi (tüm batın ultrasonu) yumurtalık yaşlanmasını değerlendirmek için geleneksel işlemlerdir. Yumurtalık rezervi kavramı, kalan oositlerin sayısı ve kalitesinin bir fonksiyonu olarak üreme yeteneğinin değerlendirilmesidir. Azalmış veya düşmüş yumurtalık rezervi (DOR) benzer yaştaki kadınlara kıyasla yumurtalık uyarılması veya doğurganlığa tepkisi azalmış düzenli adetleri olan üreme çağındaki hastaları tanımlar. DOR, erken menopozdan farklıdır.

Henüz iyi belirlenmiş tanı kriterleri yoktur, ancak gebeliği ve polikistik over sendromu (PCOS) hipotalamik hastalık veya kontrolsüz diabetes mellitus gibi ikincil amenoreye neden olan diğer altta yatan koşulları azaltmak için ayırıcı tanı gereklidir.

Erken Menopoz Nedenleri

POF'nin olası nedenleri dış etkenler nedeniyle (yumurtalık cerrahisi, radyoterapi veya kemoterapi) çevresel faktörler, viral enfeksiyonlar, metabolik ve otoimmün hastalıkları ve genetik değişikliklerdir ancak kaynağı idiyopatik ve çoğu durumda neden genetiktir. Bu makale, POI'nin olası etiyolojilerine, klinik belirtilerine ve tedavi yöntemlerine genel bir bakış sunmaktadır.

Erken menopoz nedenleri şunlardır;

• Genetik nedenler: X kromozumu bozuklukları, genetik mutasyonlar,
• Metabolik nedenler: galaktozemi hastalığı,17 OH enzimi eksikliği,
• Sonradan olan dış kaynaklar nedeniyle olma: Yumurtalık ameliyatları,radyoterapi,kemoterapi,
• Otoimmün nedenler: Bağışıklık hücrelerinin yumurtalıklara saldırması,
• Enfeksiyonlar: Kabakulak, AIDS,
• Çevresel ve hayat tarzı nedenleri: Kötü hayat kalitesi, içki, sigara,
• Henüz bilinmeyen nedenler (idiopatik).

40 yaşından önce erken menopoza giren kadınların gebe kalma istekleri sık olmaktadır. Bazılarının hiç çocuğu olmamış yada ikini çocuğunun olmasını istemektedir. Bilimsel çalışmalarda erken manopoz olan kadınlarda gebelik oluştuğu gösterilmiştir.

Sadece tedavi süreci uzun olabilir. 4-6 aylık bir süre boyunca art arda gözlenen erken menpozlu hastaların yüzde 20'sinde yumurtlama saptanmıştır. Erken menopoz hastalarına çocuk tedavisinde öncelikle yumurta takip tedavisi önerilmelidir. Eğer yumurta bulunur ve tüp bebek uygulaması yapılırsa kendi çocuklarına sahip olma ihtimalleri vardır. Eğer hiç yumurta bulunamaz ise yumurta bağışı ile yardımcı üreme tekniği konusunda bilgi verilebilmektedir.

Tıbbi tedavinin yanı sıra, erken menopoza girmek hastaların duygusal sağlığını olumsuz etkileyebileceğinden, stres, öz güven kaybına, sosyal izolasyona, artan utangaçlık ve kaygıya neden olabileceğinden profesyonel destek ve aile desteği önemlidir.

Erken Menopoz Tedavisi

Erken menopoz tedavisi bu hastalığın tanısını doğruladıktan sonra, önemli genetik nedenleri dışlamak için karyotipleme ve FMR1 ön mutasyon analizi yapılmalıdır.

Erken menopoz tedavisinin temel dayanağının hormon replasman tedavisi (HRT) olduğu, en azından ortalama doğal menopoz yaşına kadar yaygın olarak kabul edilmektedir. Bu kadınlar, özellikle kardiyovasküler hastalıklardan kaynaklanan erken ölüm riskinde artışa sahiptir.

Erken menopoz ayrıca azalan kemik mineral yoğunluğu, osteoporoz ve artmış kırık riski ile kemik üzerinde potansiyel olarak yıkıcı bir etkiye sahiptir. Diğer nörolojik riskler ise demans, bilişsel azalma ve Parkinson’dur.

Ergenlik öncesi menopoz olan genç kadınlarda ergenlikte büyüme atılımının yanı sıra ikincil cinsel özelliklerin gelişmesini sağlamak için ergenliğin başlatılması zorunludur, ancak rahim yapısı genellikle normal hacim ve konfigürasyonu başaramama ve genellikle yumurta bağış programlarındaki oran düşük başarı oranları ile birliktedir.

Ergenlik sonrası genç kadınlarda çok çeşitli tedavi modaliteleri bildirilmiştir, ancak en iyi uygulamaya dair net bir kanıt yoktur.

Özet olarak eğer erken menopoza girdiyseniz ortalama normal menopoz yaşına kadar ilaçlarla hormon desteği almalısınız.

Çünkü erken östrojen eksikliği bir çok hastalık riskini beraberinde getirmektedir. Sağlıklı günler dilerim.