Adet (regl) endometrium adı verilen rahmin iç zarının bozularak kanamayla dışarı atılmasıdır. Her ay rahimin iç zarı kendini gebelik için hazırlar. Eğer gebelik oluşmazsa kendini yenilemek için bozulur ve gelecek ay yeniden yapılır. Bu döngüsel bir şekilde menopoza kadar devam eder.
Adet döneminde progesteron hormonunun kan seviyesi düşer. Bunun düşmesine bağlı olarak progesteronun neden olduğu vücuttaki su tutulumu yani şişlikler azalır.
Rahimde prostaglandin hormonu sentezlenir ve buna bağlı ağrı ve yangı artar. Bu ağrılar genellikle alt karın, kasık ve belde kendini gösterir. Progesteron bir nevi depresyon hormonu olduğundan adet dönemindeki aşırı sinirlilik hali yavaş yavaş çözülmeye başlar.
Adet aralığı normalde 21 ila 35 gün arasında olursa normal adet uzunluğu kabul edilir. 35 günden uzun olursa anormal adet gecikmesi kabul edilir.
Adet belirtileri kanda artmış progesteron ve rahim iç zarında artmış olan prostaglandin hormonlarından dolayı oluşan belirtilerdir. En sık adet belirtileri;
Adet düzensizliği denildiğinde genellikle adetinizin normal süresinden daha uzun sürmesi veya daha kısa sürmesi anlamları çıkar. Bazen ara kanamaların olması da adet düzensizliği olarak kabul edilir. Adet gecikmesinin en sık sebebi gebeliktir. Adet erken olmasının sebebi ise genellikle aslında adet olmayan kanamalardır.
Adet düzenleyici ilaç veya haplar genellikle hastanın durumuna göre değişkenlik gösterir. Eğer adetlerde kısalma ya da uzama varsa doğum kontrol hapları ve benzeri hormonal ilaçlar kullanılır. Eğer ara kanama varsa progesteron türevi ilaçlar kullanılır.
Adet gecikmesi durumunda ilk yapılması gereken eğer cinsel aktif bir kadınsanız gebelik testi yapmanızdır. Gebelik testinin hangisini tercih etmeniz gerektiğini ve nasıl yapılacağını gebelik testi yapan yerler yazımda bulabilirsiniz. Eğer cinsel ilişkiniz yoksa bir hafta kadar bekleyiniz. Genellikle adet gecikmesi bir haftaya kadar normal kabul edilir. Eğer bir haftayı aşkın adet gecikmeniz olursa kadın doğum uzmanına giderek muayene olmanızda fayda vardır. Eğer gebe çıkarsanız ve bu istenmeyen bir gebelik ise bizi ulaşabilir yada detaylı bilgi almak için kürtaj sayfamızı inceleyebilirsiniz.
Adet progesteron hormonunun kandaki miktarındaki düşüşle gerçekleşir. Bu nedenle kandaki progesteron hormonunda düşüşün başlaması adet başlangıcını tetikler. Progesteron hormonu veya türevlerinin bir süre ilaç olarak alınmasıyla adet başlatılır. En sık kullanılan ilaç medroksi progesteron asetat içeriği olan ilaçtır.
Adet söktürücü hap ve iğneler olmak üzere iki şekilde ilaç vardır. Adet söktürmek için haplar genellikle 5 gün sabah akşam içilirken, iğneler ise genellikle 150 mg tek doz yapılır.
Haplar
İğneler
Adet düzenleyici bitkisel kür ve çözüm, Adet söktürücü bitkisel, Adet yapan çaylar, Adet arttırıcı, Adet yapan yiyecekler nelerdir? Bu sorular sıkça sorulmaktadır. Gelin adet görmenizi sağlayacak, adetinizi arttırıcı ve düzenleyici bitki ve yiyecekler nelermiş anlatalım.
✓ Tarçın, temel olarak çeşni olarak kullanılan aromatik özelliklere sahip, Lauraceae familyasından, yaprak dökmeyen bir bitkidir. Bu bitki, libidoyu artırmak ve menstrüasyonu düzenlemek için güçlü bir ilaç olarak bilinir ve beyin ve akciğer hastalıklarının tedavisinde etkilidir. Tarçının anti-inflamatuar, antioksidan, antidiyabetik ve lipid düşürücü özellikleri zaten kanıtlanmıştır. Tarçın, luteal fazda serum progesteron düzeyini arttırdığı ve böylece adet döngüsünün düzenlenmesini kolaylaştırdığı bilinmektedir.
✓ Hayıt otu, diğer adlarıyla Vitex agnus-castus veya Chasetree, 2000 yıl öncesinden beri adet düzensizlikleri ve kısırlığın tedavisinde yaygın bir ilaç olarak kullanılan Lamiaceae familyasına aittir. Düşük doz östrojen içerirler. Özellikle polikistik over sendromlu kadınlarda menstrüel siklusun normalleşmesine ve serum prolaktin ve serbest testosteron düzeylerini normalleşmesini sağlar.
✓ Çemen otu, Akdeniz bölgesi ve İran'da bulunan Fabaceae familyasına ait tek yıllık bir bitkidir. Geleneksel olarak gastrointestinal, pulmoner ve jinekolojik hastalıklar için kullanılmıştır. Yapılan araştırmalara göre bu şifalı bitkinin adet döngülerini düzenlemede, doğurganlığı iyileştirmede ve polikistik over sendromunun LH/FSH oranını azaltarak ve ultrasonografik özelliklerini tersine çevirerek özelliklerini tersine çevirmede etkili olduğu bulunmuştur.
✓ Çin şakayığı, 1200 yıldan beri Japonya, Kore, Çin ve İran'da kullanılan tıbbi bir bitkidir. Karın ağrısı, baş ağrısı, hepatit, dismenore ve adet döngüsü düzensizliklerini tedavi etmek için kullanılmıştır. Çin şakayığı ve meyan özlerinden oluşan karışımının polikistik over sendromlu kadınlarda menstrüel döngüleri ve hormonal dengeyi normalleştirmede etkili olduğu zaten bilinmektedir.
✓ Emmenagoglar zencefil, yarpuz, maydanoz, mavi kohoş ve civanperçemi gibi rahimde kan akışını arttıran bitkilere bu isim verilir. Adet kanamasını uyarır ve arttırırlar. Kadınlar, hormonal bozukluklar veya az adet olma gibi durumlarda adet akışını uyarmak için emmenagog kullanırlar.
✓ Rezene, bilinen antioksidan, antienflamatuar, östrojenik, idrar söktürücü, emmenagog, antitrombotik ve antihipertansif özellikleri nedeniyle Pers geleneksel kültüründe tıbbi bitki olarak kullanılan Apiaceae familyasından çiçekli bir bitkidir. Bu bitkinin adet söktürücü olarak kullanımında menstruasyonu uyarmada etkili olduğu bulunmuştur.
✓ Uzun yapraklı nane, ilaç ve endüstriyel alanlarda kullanılan Lamiaceae familyasının birçok üyesinden biridir. Bu şifalı bitki uzun yıllardır gastrointestinal ve jinekolojik şikayetleri gidermek için kullanılmaktadır. Nane özlerinin kullanılmasının adet görmeyi uyardığı ve adet döngülerini düzenlediği gösterilmiştir. Ayrıca, bu özütün kadınlık hormonu olan FSH'yi azalttığı ve primer yumurtalık yetmezliği olan erken menopozlu hastalarda adeti uyardığı belirtilmiştir. Yani erken menopozlu hastalarda bitkisel tedavi olarak faydası olmaktadır.
✓ Susam, eski geleneksel Pers kültüründe bu şifalı bitki libidoyu arttırmak, adet kanamasını arttırmak ve böbrek ve akciğer hastalıklarını tedavi etmek için kullanılmıştır. Ayrıca susamın antihipertansif, antioksidan ve kolesterol düşürücü özelliklere sahip olduğu bulunmuştur. Susamın çok az adet olan kadınlar arasında belirgin yan etkiler olmaksızın adet görmeyi sağladığı bilinmektedir.
✓ Isırgan otu, idrar söktürücü olarak ve romatizmal hastalıkları ve artriti tedavi etmek için eskiden beri kullanılan bitkidir. Isırgan otunu libidoyu artırmak, adeti indüklemek ve böbrek ve akciğer hastalıklarını tedavi etmek için kullanılır. Ayrıca bu bitkinin antioksidan, antienflamatuar, antidiyabetik ve antiandrojenik özelliklere sahip olduğu bulunmuştur; Isırgan otu özütü, kadınlarda tüylenme gibi hiperandrojenik şikayetleri iyileştirdiği bilimsel bir çalışmada gösterildi. Adet düzensizliklerine de iyi geldiği bilinmektedir.
Adet geciktirici ilaçlar kandaki progesteron hormonu seviyesini sabit tutmak ya da düşmesini önlemek için verilen progesteron veya progesteron türevi olan ilaçlardır. Genellikle adet başlamadan 3 gün öce başlanır. Eğer doğum kontrol ilacını hiç kesmeden içerseniz yine adet olmazsınız. Adetten 3 gün önce başlanan ilaçlar;
Adeti hızlandırma planlı bir şekilde olabilir. Adetin ilk günü itibari ile verilen ilaçlar yardımıyla normalden daha önce adet görmeniz tasarlanabilir. Eğer doğal kendi hormonlarınızla erkene almak istiyorsanız adetinizin ortasında verilen ilaçla erkene çekilebilir.
Adetin erken gelmesi vücudunuzda gelişen bazı hormonal değişiklikler nedeniyle olur. Genellikle aşırı stres, yumurtalık kisti, ani kilo verme veya hormon yapınızı bozan ilaçlar bu duruma neden olur.
Çoğu kadın adet döneminde ortalama 6 ila 8 çay kaşığı olmak üzere 16 çay kaşığından (80 ml) daha az kan kaybeder. Ağır adet kanaması her dönemde 80 ml veya daha fazla kaybetme, adetlerin 7 günden uzun sürmesi veya her ikisinin birden olması olarak tanımlanır. Ancak genellikle kan kaybını ölçmek gerekli değildir.
Adet (regl) düzeni 21-35 gün arasında görülmelidir. Adet görme süresi ise 3 ila 7 gün arasında normal kabul edilir.
Adet azalması miktar olarak alışagelmişin altında olmasıdır. Genellikle 80 ml ortalama kanama miktarıdır. Yani toplamda 16 yemek kaşığı kanamadır. Adet azalması doğum kontrol hapı kullanma, doğum kontrol için cilt altı implantı kullanma, spor faaliyetleri, kilo verme, yetersiz beslenme gibi nedenlerden dolayı azalabilir.
Adet artması ya da çoğalması hormonal değişimlere bağlı ya da rahim iç zarını etkileyen faktörlere bağlı olur. Rahim iç zarında ya da komşuluğunda olan polip ve myomlar bu duruma neden olabilir. Veya yumurtalık kisti ile rahim zarı kalınlaşmasıda adet kanamasının artmasına neden olabilir. Rahim iç zarının anormal kalınlaşmasına endometrial hiperplazi adı verilir.
Adet arası kanmaların birçok nedeni olabilir. Adet dışı nedenlerde kanama yapabilir. Örneğin rahim ağzı yarası, ilişki sonrası tahriş kanaması, enfeksiyona bağlı kanamalar gibi. Eğer rahimden geliyorsa öncelikle yumurtlama kanaması akla gelmelidir. Bazen yumurtalık kistleri de ara kanama yapabilmektedir. Her ne olursa olsun sizi rahatsız eden bir ara kanamanız varsa mutlaka bir jinekoloğa muayene olmanızda fayda vardır.
Adet aralığının kısalması stres, kilo alma, kilo verme gibi nedenlerle olmaktadır. Ayrıca yaş arttıkça yumurta rezervi azalmasına bağlı olarak da adet aralıkları azalır.
Adet bittikten sonra kan gelmesi genellikle vajina rahim ağzı yada rahimde kalan kanın gelmesi nedeniyle olur. Bazen rahim ağzı yarası ve vajinadaki tahrişlere bağlıda gelebilir.
Adet önce kan gelmesi genellikle adetin ilk başlangıç kanamasıdır. Genellikle lekelenme şeklindedir.
Adet öncesi mide bulantısı genellikle rahimde olan inflamasyondan kaynaklanan kimyasallar nediyle olur ve normal bir durumdur. Bazen kansızlığa bağlıda olabilir.
Adet önesi ve sonrası vajina içindeki asidik ortam baziğe kaydığı içöin mantarların çoğalması için müsait ortam olmaktadır. Buna bağlı olarak manatara bağlı beyaz akıntı olmaktadır.
Adet renginin siyah olması adetinizin bittiğini yani beklemiş kan olduğunu gösterir. Genellikle kanama bittikten bir gün sonra siyah kan gelir.
Adet takvimi için en uygun yol akıllı telefonunuza kayıtlarınızı tutarak olabilmektedir.
Adet üstüne adet olmak aslında ya adetinizi tam olamadığınız ya da adet ara kanaması olduğunuz anlamına gelir. Genellikle geçici bir durum olmakla beraber tekrarlama durumunda muayene olmanızda fayda vardır.
Adet üstüne hamile kalmak aslında yanlış bir kullanımdır. Aslında görülen kanama adet değil düşük tehdidi kanamasıdır.
Adet tamponu pamuktan yapılmış olan uzun yapıda ucunda ip olan bir tampondur. Kullanımı çok kolaydır. Klozete oturulur ve ip olmayan ucu vajina içine sokulup parmağınızla itebildiğiniz kadar ileriye itmeniz gerekir. İp dışarda kalmalıdır bunun sebebi 4-5 saatte bir tamponu değiştirmeniz gerektiğinden ipi çekerek kolayca tamponu çıkarabilmeniz içindir. Tampon unutulursa yada uzun süre vajina içinde kalırsa bazı zararlı bakteriler üzerinde çoğalır ve ürettikleri toksinle sizi toksik şok sendromu verilen son derece ölümcül bir tabloya sokabilirler.
Adet tamponu bakireliği bozar. Çünkü kızlık zarı vajina girişinde olduğundan tamponu içeri sokarken kızlık zarınız bozulur.
Adette pıhtı ve parça olması adetin vajina veya rahimde bir süre beklemesi sonucu oluşur. Önemli bir durum değildir. Genellikle geçicidir. Eğer miktar olarak çok fazla ve pıhtılı oluyorsanız bir jinekoloğa görünmenizde fayda vardır.
Adet iken ilişkiye girmek zararlı bir durumdur. Bunun sebebi kanamanın dışarı doğru akması gerekirken penisin basıncıyla rahme ve karın boşluğuna hare
Adet iken ilişkiye girildiğinde gebe kalınamaz. Eğer kanamanız gerçekten adet kanamasıysa gebe kalmanız mümkün değildir. Ancak adetliyken ilişkiye girmek sağlıklı değildir ve önerilmez.
Adet döneminde genellikle kabızlık olmakla beraber aşırı kabız kalındığında ishal olunabilir. Bunun sebebi içerdeki bakteri çoğalmasıdır. Özellikle kabızlık olduğunda gaz şikayeti de çok oluşur.
Op. Dr. Fatih AdanacıoğluKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
İyi günler merhaba, ben kalıcı kızlık zarı diktirmiştim, çok tereddütteyim bugüne kadar, çok memnun kadım baya kanamama oldu çok teşekkür ederim doktor beye....
Abla hocama dikim yaptırmıştım, kontrole gittim size gelemedim, fırsatım olmadı başka doktor kontrol etti. Çok orjinal olmuş, kanamama ihtimali yok dedi. Hocamın eline sağlık. İnşallah kanamam oldu mesajını da atarım. Teşekkürlerimi ilet...
10 yıl boyunca geceleri yastığa başımı koyduğum her an sonum nasıl olur diye düşünüyordum ve şu adetlerden dolayı namısın iki bacak arasında zannedenler yüzünden çoğu kadın genç kız çaresiz kalıyor benim umudum bitmişken birden siz karşı...
En büyük korkularımı sizler sayesinde yendim, çok korkuyordum acaba kanamam olur mu diye, sürekli arıyordum sizleri zaten. Fatih bey'e güvenerek gelmiştim araştırarak gelmiştim ilk gece kanamam baya baya oldu darlıkta süperdi yani inanıl...
Bazı hayatlar kurtardınız, bazı gelecekler alındı sayenizde, zor süreçler atlatıldı, belki bilinç altım hiç iyileşmeyecek ama sizin sayenizde küçük bir operasyon ile geleceğimi garantiledim. Evliliğimi garantiledim, evlilik yapabildim di...