Bazı kadınlar hiç endişe duymadan aylık adet dönemlerini kolayca yaşarlar ve adet dönemleri saat gibi düzenlidir, her ay neredeyse aynı saatte başlar ve durur, bazen küçük gün oynamaları olabilir.
Bununla birlikte, diğer bazı kadınlar menstrüasyondan yani adetten hemen önce veya adet sırasında bir dizi fiziksel ve duygusal sıkıntılar yaşarlar.
Adet döneminde ağrı, aşırı adet kanamalarından depresif ruh hali değişimlerine kadar, bu belirtiler bir kadının hayatını önemli düzeyde etkileyebilir.
Çoğu adet düzensizliği probleminizin basit nedenleri vardır ve şikayetlerinizi hafifletmek veya yok etmek için bir dizi tedavi seçeneği vardır. Adet dönemleriniz bunaltıcı geliyorsa şikayetlerinizi doktorunuzla görüşün. Şikayetleriniz doğru bir şekilde teşhis edildiğinde, adet döneminizi tolere edilebilir hale getirmek için en iyi tedaviyi seçmenize kadın doğum uzmanı doktorunuz yardımcı olabilir.
Adet döneminiz, adet döngünüzün bir parçasıdır - ortalama olarak her 28 günde bir çeşitli organlarınızda (yumurtalıklarınız, rahim, vajina ve göğüslerinizde) bir dizi değişiklik meydana gelir. Bazı normal adet döngü süreleri biraz daha uzundur; bazıları ise daha kısadır. Adet döneminizin ilk günü adet döneminizin birinci günüdür.
Ortalama adet dönemi yaklaşık üç ila yedi gün sürer. Sizin için "normal" bir adet dönemi, başkası için "sizin normalinizden" farklı olabilir. Östrojen ve progesteron hormonlarının dengeli bir şekilde rahim iç zarını gebeliğe hazırlamasının ardından eğer gebelik oluşmazsa bu oluşturulan rahim iç zarının dışarı atılmasına adet diyoruz.
Adet döneminizden önce veya dönem boyunca yaşadığınız belirtilerden biri veya daha fazlası bir soruna neden oluyorsa, adet döngüsü "bozukluğunuz" olabilir. Bunlar:
Adet bozuklukları hakkında çeşitli bilgiler aşağıdadır.
Kesilmeyen adet kanaması nedenlerine değinecek olursak en baştaki neden hormonal nedenler olmaktadır. Özellikle yumurtalık kşstleri hormonal bozukluğa neden olarak kesilmeyen adet kanamalarına neden olmaktadır. Düşüklerde kesilmeyen kanamalra neden olabilir.
Eğer gebelikten haberiniz yoksa ve birkaç gün adet gününüz geçtiyse düşük nedenli kanamanız oluyor olabilir. Bazen kesilmeyen kanamalar tıbbi nedenli hastalıklar ve yeni kullanmaya başladığınız bir ilaca bağlı olarakda olabilir.
Adet kanamasının çok olması başlı başına bir sorundur. Her beş kadından biri, adet dönemlerinde o kadar çok kanar ki, ağır kanamayla başa çıkmak için tedaviye başvururlar veya bir doktora başvururlar.
Adet kanamanızın fazlalığı normal yaşantınızı etkiliyorsa kanama ağır kabul edilir. Normal bir adet kanaması sırasında kan kaybı yaklaşık 5 yemek kaşığıdır, ancak ağır adet kanaması varsa, her ay bu miktarın 10 ila 25 katı kadar kanayabilirsiniz. Örneğin, günde üç veya dört kez yerine, her saatte bir tampon veya ped değiştirmeniz gerekiyorsa fazla adet oluyorsunuz demektir.
Aşırı adet kanaması hayatınızın belirli dönemlerinde daha sık görülür. Örneğin menopoza yaklaştıkça, ilk adet gördüğünüz çocukluk yaşlarında 13 yaşında adet düzensizliği şikayetleri çok karşılaşılmaktadır ve 40'lı yaşlarda daha sık görülür.
Eğer menapoz sonrası vajinal kanamanız olduysa bu normal bir kanama olarak kabul edilmez ve mutlaka kadın doğum uzmanına başvurulmalıdır. Menopoz sonrası kanamaların en sık nedeni atrofi kanamalrıdır bu normal bir kanama durumudur ve zararsızdır. Ancak bazen rahim kanseri nedeni ile kanma olabilmektedir bu nedenle mutlaka parça alınmalıdır.
Çok adet kanaması aşağıdaki nedenlerden kaynaklanabilir:
Fazla adet kanaması olan birçok kadında en sık neden hormonlar değişimlerdir. Vücudunuz adet döngüsünü düzenli tutmak için gerekli olan çok fazla veya yetersiz östrojen veya progesteron üretebilir (üreme hormonları olarak bilinir). Bu hormonlardaki dengesizlik adet düzensizliğine neden olabilir. Hormonal bozukluğa neden olabilecek nedenler en sık görülenleri;
Adet düzensizliği olan birçok kadın düzenli olarak yumurtlayamaz. Yumurtlama, normal bir adet döngüsünde adetin 14. günü civarında gerçekleşir. Yumurtalıklarınızdan birinden yumurta tüpe bırakılır ve yumurta tüpte döllenmek üzere rahime doğru hareket eder. Normalde hormon seviyelerinizdeki değişiklikler yumurtlamayı tetiklemeye yardımcı olur.
Bazı tıbbi durumlar fazla adet kanamasına neden olabilir. Bunlar:
Aşırı det kanamasından sorumlu olabilecek diğer jinekolojik durumlar şunları içerir:
Sık adet görme özellikle yumurtlama bozukluklarında olur. Kadınların iki ana hormonu vardır. Bunlar östrojen ve progesterondur. Östrojen ve progesteron birbirini dengeleyen hormonlardır. Eğer 30 günde bir adet oluyorsanız ilk 15 günü östrojen hakimiyeti ikinci 15 günlük diimde ise progesteron hakimiyeti vardır.
Eğer bu hormonlar birbiri ardınca gelmezse rahim zarı zayıflar ve kanamaya başlar. Yani birbirini destekleyen hormonlarda dengesizlik olduğunda adet düzensizliği olmakta özelliklede sık adet olunmaktadır.
Östrojen yumurtlamadan önce salgılanırken progesteron yumurtlama sonrası salgılanır. Dolayısıyla eğer yumurtlama gerçekleşmezse sadece östrojen hakimiyeti olacağından adet düzeniniz bozulur.
Erken adet olmanın bir çok nedeni vardır. Özellikle kilo alıp vermeler yaşanan stresler sık neden olmaktadır. 35 yaş üzerinde adet erken görmeye başladıysanız ve bu devamlı tekrar etmeye başladıysa yumurtalık rezervlerinizin azaldığı anlamına gelebilir.
Fazla miktarda adet kanamasının aksi durumu olan hiç adet görememe durumudur. Adet dönemi yoktur. Amenore veya menstruasyonun olmaması olarak adlandırılan adet görememe durumu, ergenlikten önce, menopozdan sonra ve hamilelik sırasında normaldir. Eğer bu durumlarınız yoksa ve adet göreniyorsanız Kadın doğum uzmanınca değerlendirilmeniz gerekir.
İki tür adet görememe tipi vardır:
Primer (birincil) amenore:
16 yaşına girmişseniz ve hala adet görmediyseniz primer (birincil) amenore teşhisi konur. Genellikle hormonlarınızı düzenleyen endokrin sisteminizdeki bazı problemlerden kaynaklanır.
Bazen bu yeme bozuklukları, aşırı egzersiz, kullandığınız ilaçlarla ilişkili olarak veya çok düşük vücut ağırlığından kaynaklanır.Ama genellikle bu tıbbi duruma, yumurtalıklarınızdaki bir sorun veya beyninizin hipotalamus bölgesindeki veya genetik anormallikler gibi bir dizi neden sebep olabilir. Hipofiz bezinizin gecikmiş olgunlaşması en yaygın nedendir, ancak olası diğer nedenlerden dolayı detaylı kontrol edilmelisiniz.
Sekonder (ikincil) amenore:
Düzenli adet dönemleriniz varken birden adetten kesilirseniz bu durumdan bahsedilir, ancak genellikle üç ay veya daha uzun süre adet kesilirse önemli bir sorun olduğu düşünülür . Stres, kilo kaybı, egzersiz veya hastalık gibi östrojen seviyelerini etkileyen problemlerden kaynaklanır.Amenore yani adet gecikmesinin en sık nedeni gebeliktir.
Ek olarak, hipofiz bezini (prolaktin hormonunun yüksek seviyeleri gibi) veya tiroidi (hipertiroidizm veya hipotiroidizm dahil) etkileyen problemler sekonder amenore nedenleridir. Bu durum, bir yumurtalık kistiniz varsa veya yumurtalıklarınızın cerrahi olarak çıkarılmış olması durumunda da ortaya çıkabilir.
Adet düzensizliği olduğunda genellikle yumurtlama sorunu vardır ve gebelik ihtimaliniz düşer özellikle polikistik over hastaarında adet günü geçer bunun nedeni yumurtlama olmamasıdır. Eğer sık adet görüyorsanızda rahim iç zarı yeterince kalınlaşamaz ve gebelik oluşması yine güçleşir. Doktorunuzun hormonlarınızı ve yumurtalıklarınızı değerlendirmesi gerekmektedir.
Çoğu kadın, yaşamlarının herhangi bir döneminde, adet dönemlerinden önce veya adet sırasında adet krampları yaşamıştır. Hatta bazıları için düzenli aylık rutinin bir parçası olmuş ve bu ağrıyla yaşamaya alışmıştır. Ancak kramplarınız özellikle ağrılı ve kalıcıysa, buna dismenore denir ve Kadın doğum uzmanına muayene olmalınız.
Adet kramplarından kaynaklanan ağrı, prostaglandin adı verilen rahim zarı hücreleri tarafından üretilen ve kan dolaşımınızda dolaşan hormon benzeri maddelerden kaynaklanır. Bunlar rahim kasılmalarını tetikler ve ağrıya neden olur.
Şiddetli adet ağrınız varsa, terleme, ishal veya ara sıra baygınlık hissi de yaşayabilirsiniz. Çünkü prostaglandinler bağırsaklarınızdaki kasılmaları hızlandırır, ishale neden olur ve kan damarlarını rahatlatarak kan basıncınızı düşürerek baş dönmesine neden olur.
PMS, adet döngüsü ile ilişkili olarak yaşanan çok çeşitli fiziksel ve psikolojik şikayetleri tanımlamak için yaygın olarak kullanılan bir terimdir. Kadınların yaklaşık yüzde 30 ila 40'ı adet dönemlerinde yaşam tarzlarını bozacak kadar şiddetli şikayetler yaşamaktadırlar. Adet öncesi sendromunun sıkıntıları, tüm kadınların yüzde 75 kadarının yaşadığı tipik hafif adet öncesi şikayetlerinden daha şiddetli ve yıkıcıdır.
En sık depresyon olmak üzere 150'den fazla belgelenmiş PMS belirtisi vardır. Semptomlar genellikle adetinizden yaklaşık beş ila yedi gün öncesinden itibaren gelişir ve adetiniz başladıktan kısa bir süre sonra kaybolur.
PMS ile ilişkili fiziksel şikayetler şunları içerir:
PMS ile ilişkili duygusal şikayetler şunları içerir:
PMS oluşma nedeninin, ruh hali üzerinde güçlü bir etkisi olan bir madde olan serotonin de dahil olmak üzere beyin kimyasallarını etkileyebilecek östrojen ve progesteron hormonlarının yükselen ve düşen seviyelerinden kaynaklandığı görülmektedir.
Bazı kadınların neden PMS veya PMDD geliştirdiği açık değildir, ancak diğerleri araştırmacılar bazı kadınların hormon seviyelerindeki değişikliklere diğerlerinden daha duyarlı olduğundan şüphelenmektedir.
PMS, semptomlar nedeniyle diğer adet döngüsü semptomlarından farklıdır ve tanı için aşağıdaki bulgular da olması gerekir:
PMS şikayetleri her gebeliği takiben şiddetinde artış olabilir ve menopozda yani adet bitene kadar yaşla birlikte kötüleşebilir. PMS yaşıyorsanız, tedaviniz sırasında belirli zamanlarda alkole karşı duyarlılığınız artabilir. Bu durumu olan kadınların genellikle yine PMS'den muzdarip bir kız kardeşi veya annesi vardır, bu da bu problemin genetik bir altyapısı olduğunu gösterir.
Premenstrüel disforik bozukluk tipik PMS'den çok daha şiddetlidir. PMDD yaşayan kadınlar (tüm kadınların yaklaşık yüzde 3 ila 8'inde görülür) yaşamlarına önemli ölçüde olumsuz etkilediğini söylerler.Uzmanlar PMS ve PMDD arasındaki farkı hafif baş ağrısı ile migren arasındaki farka benzetirler.
PMDD'nin en yaygın semptomları artan sinirlilik, anksiyete ve ruh hali değişimleridir. Majör depresyon, doğum sonrası depresyon veya duygudurum bozuklukları öyküsü olan kadınlar PMDD için diğer kadınlardan daha yüksek risk altındadır.
PMDD ve majör depresyonun bazı belirtileri çakışsa da, bunlar farklıdır:
PMDD ile ilişkili semptomlar (hem duygusal hem de fiziksel) döngüseldir. Bir kadın dönemine başladığında, şikayetler birkaç gün içinde azalır.
Bununla birlikte, depresyonla ilişkili semptomlar adet döngüsü ile ilişkili değildir. Tedavi olmadan, depresif duygu durumu bozuklukları haftalar, aylar veya yıllar boyunca devam edebilir. Depresyon devam ederse, bu konuda uzman bir psikolog/terapistten yardım almayı düşünmelisiniz.
Menstrüel bozuklukların teşhisine yardımcı olmak için Kadın doğum uzmanından bir randevu almalısınız. Muayene öncesi doktorunuzun sorularına rahat cevap verebilmek için adet dönemlerinizin ve şikayetlerinizin sıklığını ve süresini kaydedin. Ayrıca kramp gibi ek semptomları not edin ve sağlık geçmişini tartışmaya hazır olun.
Anormal adet kanaması, ara kanama, adet sancısı(dismenore) PMS ve PMDD'yi teşhis etmenize yardımcı olacak bilgileri bu yazımda bulacaksınız.
Ağır menstrüel kanamayı (menoraji olarak da adlandırılır) teşhis etmek için kadın doğum uzmanına gittiğinizde, size durumunuzun altta yatan bir tıbbi sorunla ilgili olup olmadığını görmek için tam bir tıbbi muayene yapacaktır.
Çok fazla kanamanızın, miyomlar veya hormonal gibi nedenleri olabilir. Muayenede bir dizi test istenebilir. Genellikle bu test ve uygulamalar şunları içerir:
Ultrason: Yüksek frekanslı ses dalgaları, bir görüntü sağlamak için pelvik yapılardan yansıtılır. Miyomlar ve rahim iç zarınız bu şekilde değerlendirilir.
Rahim Polipi de kanama yapabilir. Polip gibi oluşumlardan şüphelenildiğinde rahminizin iç yüzeyi, salin sonohisterografi adı verilen prosedürü gerçekleştirmek için bir serum ile doldurularak görüntülenebilir.Anestezi gerekli değildir.
Endometrial biyopsi: (Rahim iç zarından parça alınması) Kanama rahim iç zarından kaynaklandığı için rahim içinin vakumlanması yada diğer tabiriyle parça alınması hem kanamayı durdurmaya yardımcı olur hemde alınan parçanın tahlile gönderilmesiyle kanama nedeni anlaşılabilir.
Alınan rahiminizin iç zarı dokusu parçası, mikroskopik olarak patologlar tarafından herhangi bir problemin olup olmadığını anlamak için analiz edilir.
Histeroskopi: Bu teşhis prosedüründe, doktorunuz uterus boşluğunuza histeroskop adı verilen minyatür teleskop benzeri bir aletle bakar. Lokal veya bazen genel anestezi kullanılır eğer operasyon yapılacaksa prosedür hastanede, tanı konulmak için yapılacaksa doktor muayenehanesinde yapılabilir.
Tıbbi küretaj (D&C): Tıbbi kürtaj sırasında, rahim ağzından rahim iç zarına ulaşılarak kanamayı durdurmak için tıbbi aletler kullanılır. Bir D&C, aşırı kanama ve diğer tedavilere yanıt vermeyen kanama tedavisi için kullanılır. Lokal anestezi veya uyku anestezisiyle yapılır.
Ayrıca kan testlerinizde kan sayımınızda anemi olup olmadığını, kanama profili ve hamile olup olmadığınızı doktorunuz değerlendirecektir.
Doktorunuza ne kadar çok bilgi verebilirseniz o kadar çabuk tanınızı koyar ve tedaviye başlar. Adet dönemlerinizin tarihleri ve uzunluğu hakkında notlar alın. Bunu cep telefonunuzdan takviminizi işaretleyerek yapabilirsiniz.
Sabah idrar örneği kullanan yumurtlama(ovulasyon) kitleri reçetesiz olarak eczanelerde mevcuttur ve kullanımı kolaydır.
Muayeneye gittiğnizde doktorunuza vermeniz gereken bilgiler aşağıda sıralanmıştır;
Adet düzensizliği tedavisi düzensizlik nedenine, hastanın yaşına, genel durumuna ve aciliyetine göre değişir. Eğer aşırı adet gören bir kadınsanız ve takatsiz kalmış ve kansızlık şiddetli boyuttaysa kürtaj yapmak ve acil kanamayı durdurmak gerekir. Eğer adet görmüyorsanız hormonlarınız değerlendirilip sonuçlara göre ilaçlar reçete edilir.
Arslan pençesi çörek otu gibi bitkisel tedaviler kullanılsa da unutmayın kanamanızı bu tevdiler arttırabilir çünkü hormon içeren bitkilerdir. Her hastanın tanısı farklıdır ve böylesine önemli bir konuda doktor muayenesiyle nedene yönelik tedavi tüm bitkilerden üstündür.
Ters etkilerde görülebilmektedir. Ayrıca eğer ısrarla bitkisel ilaçlar kullanmak istiyorsanız yine doktorunuz kontrolünde kullanmalısnız böylelikle bitkilerin zararlı etkilerinde korunmuş olursunuz. Bu nedenle doktorunuza muayene olamaya gitmekten erinmeyin ve çekinmeyin.
PMS ve PMDD için spesifik tanı testleri yoktur. Muhtemelen şikayetlerinizi takip etmeniz ve not etmeniz istenecektir. Bir adet öncesi şikayet kontrol listesi şu anda semptomları değerlendirmek için kullanılan en yaygın yöntemlerden biridir. Bu araçla, bir deseni tanımlamaya yardımcı olmak için semptomların türünü ve şiddetini izleyebilirsiniz.
Genellikle PMS ve PMDD belirtileri şunlardır;
Op. Dr. Fatih AdanacıoğluKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
İyi günler merhaba, ben kalıcı kızlık zarı diktirmiştim, çok tereddütteyim bugüne kadar, çok memnun kadım baya kanamama oldu çok teşekkür ederim doktor beye....
Abla hocama dikim yaptırmıştım, kontrole gittim size gelemedim, fırsatım olmadı başka doktor kontrol etti. Çok orjinal olmuş, kanamama ihtimali yok dedi. Hocamın eline sağlık. İnşallah kanamam oldu mesajını da atarım. Teşekkürlerimi ilet...
10 yıl boyunca geceleri yastığa başımı koyduğum her an sonum nasıl olur diye düşünüyordum ve şu adetlerden dolayı namısın iki bacak arasında zannedenler yüzünden çoğu kadın genç kız çaresiz kalıyor benim umudum bitmişken birden siz karşı...
En büyük korkularımı sizler sayesinde yendim, çok korkuyordum acaba kanamam olur mu diye, sürekli arıyordum sizleri zaten. Fatih bey'e güvenerek gelmiştim araştırarak gelmiştim ilk gece kanamam baya baya oldu darlıkta süperdi yani inanıl...
Bazı hayatlar kurtardınız, bazı gelecekler alındı sayenizde, zor süreçler atlatıldı, belki bilinç altım hiç iyileşmeyecek ama sizin sayenizde küçük bir operasyon ile geleceğimi garantiledim. Evliliğimi garantiledim, evlilik yapabildim di...